Xhelozia përfshin frikën me mendime shqetësuese për një humbje të mundshme. Zakonisht, xhelozia është një reagim emocional i aktivizuar nga interesi aktual ose i pritshëm për një person tjetër nga dikush që na intereson. Kur një palë e tretë kërcënon lidhjen që ekziston në një partneritet, ne mund të ndihemi të pasigurt, të refuzuar, të shqetësuar, të zemëruar ose të dyshimtë për veten, mes një morie ndjenjash të tjera të padëshiruara.
Emocioni i xhelozisë është një derivat i turpit. Na informon për një pengesë në lidhjen mes vetes dhe një të dashur, duke na paralajmëruar për një kërcënim për marrëdhënien. Shkëputja e mundshme e përjetuar në xhelozi shpesh përfshin një krahasim social. Kur përjetoni xhelozi, mund të supozoni se dikush tjetër po merr vëmendjen ose adhurimin që dëshironi për veten tuaj. Në një farë mënyre, personi tjetër duket më i dëshirueshëm. Kjo është drama e turpit dhe krenarisë ku dominon krenaria e pakësuar. Si rezultat, ju mund të përdorni një ose më shumë nga përgjigjet tipike përballuese dhe mbrojtëse ndaj turpit të xhelozisë, të cilat mund të përfshijnë tërheqjen, shmangien, sulmin ndaj vetes ose sulmin e tjetrit. Një përgjigje ndaj xhelozisë që sulmon të tjerët mund të rezultojë në sjellje agresive dhe ofenduese. Ju mund të dëshironi të lëndoni personin që është një rival xheloz dhe të silleni në mënyra që do të kontrollojnë personin, lidhjen e të cilit keni frikë ta humbni. Prirje të tilla qasjeje mund të manifestohen në sjellje që synojnë prishjen e ndërlidhjes kërcënuese ose rivendosjen e marrëdhënies parësore.
Duke u bërë shmangës kur jeni xheloz, për shembull, mund t’ju bëjë të abuzoni me alkoolin ose drogën për të lehtësuar ndjenjat tuaja. Nëpërmjet tërheqjes, mund të shpresoni që personi me të cilin keni një lidhje do ta vërejë dhe do të rivendosë lidhjen tuaj. Sulmi ndaj vetvetes mund të çojë në të gjitha llojet e sjelljeve vetëdëmtuese. Megjithëse përgjigjet mbrojtëse ndaj xhelozisë përfaqësojnë përpjekje për të mbrojtur vetëvlerësimin dhe për të ruajtur lidhjen që perceptohet si e prishur, ato mund të rezultojnë në depresion ose vetmi.
