Gazeta prestigjoze britanike The Guardian boton historitë e disa fëmijëve që janë ndjerë të fyer dhe të përjashtuar nga kolegët, madje dhe nga mësuesit në shkolla për shkak se ishin të varfër. Ndikimi të qënit nga një familje e varfër në shkollë është shumë i madh tek fëmijët. A ndodh dhe në Shqipëri kështu? A ju ka rastisur që fëmija të vijë i mërzitur në shtëpi pse ai ska ipad ndërsa shokët e tij e kanë, apo shokët vishen me rroba firmato ndërsa ju mezi i keni blerë një palë këpucë? Ndarja e klasave është shumë e keqe dhe e dëmshme për shoqërinë aq më keq kur kjo ushqehet që në fëmijëri. Po lexoni historitë e sjella nga Britania, ndërkohë që në Kosovë mund të ketë plotë të ngjashme, edhe për shkak se shoqëria jonë po shkon çdo ditë e më shumë drejt ndarjes së thellë të klasave, disa shumë të pasur, disa shumë të varfër. “Uniformat e shkollës janë një problem i madh. Edhe pse ato janë krijuar për të hequr dallimet sociale dhe të klasës, ata nuk do të bëjnë këtë nëse ju si prind nuk mund të përballoni të blini një uniformë të re. Një fëmijë dëshmon: Nëse bluza ime është pak e dalë boje ata (fëmijët e tjerë) automatikisht e dinë se kjo është dhënë nga dikush tjetër. Dhe ata vërejnë nëse mëngët e bluzës së dikujt janë shumë të vogla ose më të mëdha ose ata kanë marrë pantallonat që janë shumë të shkurtra për ta dhe në qoftë se ata kanë veshur këpucë të reja apo të vjetra. Është me të vërtetë e dukshme. Varfëri do të thotë që ju shpesh duhet të visheni ndryshe, dhe për këtë arsye ju përjashtoheni nga grupi, klasa” . Një tjetër vajzë tregon: “ Unë jam e shqetësuar në lidhje me ngacmimet dhe isha gati duke humbur shkollën e mesme. Shoqet më tallnin se unë vishesha si djalë – por shkaku që unë shkoja veshur me pantallona ishte se nëna ime nuk mund të përballonte fundet dhe fustanet e shtrenjta, kështu që unë veshja pantallona.” Ushqimi falas në shkollë është një gjë e mirë, por sërish të varfërit, ata që nuk kanë para për të blerë gjëra ekstra në restorant bien në sy nga të tjerët. “Mbaj mend kur unë po paguaja me një kupon, dikush erdhi deri tek unë dhe më tha: “Pse nuk e keni përdorur atë …ju jeni nga shkolla me ushqim të lirë?”. Dhe filloi duke thënë “kjo është për shkak se ju jeni të varfër nuk është kjo arsyeja?” Fëmijët mund ta kuptojnë varfërinë një milje larg: Kostoja e materialeve të kursit dhe pamundësia për të hyrë në internet në shtëpi është shpesh një pengesë jo vetëm për pjesëmarrje, por për të bërë mirë detyrat e shkollës. Disa mësues nuk e kuptojnë se kur detyrat e shtëpisë nuk janë bërë shkak është varfëria, pamundësia e aksesit në teknologji dhe jo dembelizmi personal, thotë një nxënës. “Unë kisha për të bërë detyrat e shtëpisë të teknologjisë në kompjuter dhe mësuesi filloi të më bërtiste sepse unë nuk i kisha bërë. Unë i thashë se nuk kam një kompjuter dhe pastaj ai vetëm bërtiste dhe unë u detyrova ta them me zë të lartë se nuk kam një kompjuter dhe të gjithë filluan duke qeshur”, tregon ai. Udhëtimet shkollore janë një identifikues i njohur i rrethanave ekonomike familjare, se vetëm fëmijët në varfëri jana ata të cilët janë përjashtuar nga ekskursionet. “Shkolla jonë është duke bërë një udhëtim tani në Islandë dhe kjo kushtonte diku 925 paund. Por udhëtime edhe më modeste janë përtej mundësisë së disa buxheteve familjare”, thotë një nxënëse. “Kur u bë një udhëtim në Uells, unë nuk shkova. Ishte shumë shtrenjtë për të shkuar, mami nuk mund të përballojë. Unë vij në shtëpi dhe bisedoj me mamin për këtë dhe ajo tha se ne nuk mund ta përballojmë … Ajo ndjehet keq kur të gjithë kthehen dhe më tregojnë se sa udhëtim të mahnitshëm ata kishin bërë”. Kjo është dhimbje më tepër për fëmijët e shkollave, jo vetëm se ata janë shumë të varfër për të shkuar në udhëtim, por ata nuk do të kenë as kujtimet me shokët. Studiuesit e kësaj çështje thonë se kanë mbetur të befasuar kur kanë gjetur se sa fëmijë dhe të rinj janë të prekur nga varfëria dhe se kjo i bën ata të ndjehen si të huaj në shoqërinë që ne jetojmë sot, sepse ata nuk mund të kenë rrobat që ata kanë nevojë, jo vetëm për t’i bërë ato të përshtaten, por që të jetojnë jetën e tyre të lumtur dhe kënaqësi.
“Supozimi im ishte se shkolla është një vend ku fëmijët duhet të shkojnë përpara, edhe në qoftë se jetoni në varfëri. Arsimi duhet të motivohet që të keni aspirata të larta dhe shpresë. Por pas dëgjimit nga fëmijët për përvojat e tyre shkollore, ne kemi gjetur se në disa shkolla, varfëria po riprodhohet në vend se të zvogëlohet. Ne nuk e kuptojnë fare se sa e lartë kostoja e përgjithshme e shkollës është dhe kjo e vë nën presion prindërit. Shkollat nuk e kanë kuptuar se çfarë do të thotë të jetosh në varfëri. Shkolla dhe mësuesit të kuptojnë se çfarë do të thotë të rriten në varfëri, në mënyrë që ata mund të ndihmojnë fëmijët dhe tu japin mbështetje, në vend tua bëjnë jetën më të vështirë”, thotë Gulwali, një nga anëtarët e sondazhit. Mësuesit, shkollat dhe hartuesit e politikave duhet të jenë më të ndërgjegjshëm për ndikimin e varfërisë.
