©UN Climate Change/Kiara Worth
Gjatë samitit të klimës COP29, negociatorët theksuan se ishin të domosdoshme 1 trilion dollarë në vit deri në fund të dekadës për vendet më të varfra, në mënyrë që të kalonin në burime energjetike më të qëndrueshme dhe të mbronin veten nga moti ekstrem. Këto fonde u bënë thelbësore në bisedimet e zhvilluara në Azerbajxhan, duke u bërë një kriter i rëndësishëm për vlerësimin e suksesit të konferencës, e cila u vlerësua në lidhje me arritjen e një marrëveshjeje mbi shpërndarjen e financimeve nga vendet e pasura, huadhënësit e zhvillimit dhe sektori privat.
Objektivi i mëparshëm për 100 miliardë dollarë në vit, i caktuar për të skaduar në vitin 2025, ishte arritur në vitin 2022, sipas organizatës OECD. Megjithatë, këto fonde shpesh ofroheshin në formën e huave, gjë që shtetet në zhvillim e kritikonin dhe kërkonin një rishikim për t’i marrë ato si grante. Një raport i Grupi të Pavarur të Ekspertëve për Financat e Klimës sugjeroi se shuma vjetore e kërkuar do të duhej të rritej në 1.3 trilion dollarë deri në vitin 2035.
Situata ishte kritike, pasi çdo mungesë investimi para vitit 2030 do të nxisë një rritje të kostove në vitet që do të vinin, duke e bërë më të vështirë arritjen e stabilitetit klimatik. Negociatorët punuan për një marrëveshje, por dokumentet e para të publikuara treguan një shumëllojshmëri pikëpamjesh dhe vështirësi për të arritur një konsensus.
Sfidat e shkaktuara nga hezitimi i qeverive perëndimore rritën ndjeshëm presionin mbi delegatët për të kërkuar mënyra alternative për të siguruar financimin e nevojshëm. Ndërkohë, një grup prej 10 institucioneve të huadhënies njoftuan se kishin përgatitur një plan për të rritur financimin për klimën me rreth 60% deri në 120 miliardë dollarë në vit deri në vitin 2030, me një ndihmë shtesë prej 65 miliardë dollarësh nga sektori privat.
Një nga propozimet ishte taksimi i sektorëve ndotës si aviacioni dhe transporti detar, një ide që po merrej parasysh nga disa vende. Në një zhvillim tjetër, Zakir Nuriyev, kreu i Shoqatës së Bankave të Azerbajxhanit, njoftoi se 22 banka të vendit angazhuan rreth 1.2 miliard dollarë për projekte që ndihmonin Azerbajxhanin në kalimin në një ekonomi me karbon të ulët.
Gjatë konferencës, tensionet diplomatike u intensifikuan, me anullimin e udhëtimit të Ministres franceze të Klimës, Agnès Pannier-Runacher, për shkak të akuzave ndërmjet Francës dhe Azerbajxhanit. Pretendimet për hipokrizi ndaj Shteteve të Bashkuara dhe BE-së gjithashtu ndihmuan në komplikimin e negociatave, me disa vende, përfshirë Argjentinën, që tërhiqnin negociatorët e tyre. Kjo situatë kërkonte një angazhim më të fortë dhe një bashkëpunim më të ngushtë në nivel global për të arritur qëllimet klimatike të përbashkëta.
*Autor: Arlis Alikaj, gazetar i Portalit Vizion, i cili ndoqi konferencën e COP29 virtualisht.
