“Zonat rreth Tiranës të zbrazura”, BBC: Një vëzhgim që nga vendet pritëse e deri te Laknasi i boshatisur, rrëfime “prekëse” të shqiptarëve
“Bandat shqiptare të drogës po përdorin kampet e emigrantëve në Francën veriore si një terren rekrutimi, duke ofruar të paguajnë kalimin e atyre, që janë përgatitur për të punuar në industrinë e drogës në Mbretërinë e Bashkuar, pas mbërritjes”, iu tha BBC-së.
Shqiptarët përbëjnë rreth një të tretën e pothuajse 40,000 personave që kanë mbërritur me varka të vogla deri më tani, këtë vit, sipas shifrave të qeverisë së MB-së. Zyrtarët e lartë të Policisë dhe emigracionit, në të dy anët e kanalit, janë të shqetësuar nga rritja e rolit të ndërmjetësve shqiptarë në lehtësimin e kalimeve.
BBC intervistoi shqiptarët që udhëtuan drejt bregdetit francez për të kaluar kanalin drejt BM-së me varka të vogla.
Ata na treguan për shërbimet e ndryshme të ofrimit të kontrabandës me njerëz, ku shqiptarët vepronin kryesisht si ndërmjetës për rrjetet e tjera të drejtuara shpesh nga kurdët e Irakut, të cilët kontrollojnë operacionet e varkave të vogla. Udhëtuam edhe në Shqipëri dhe pamë sesi qytetet pranë kryeqytetit Tiranë kanë mbetur thuajse bosh, me shumë të rinj shqiptarë të joshur drejt Francës. Duke u paraqitur si emigrantë, ne kontaktuam dy kontrabandistë shqiptarë që reklamonin klientët në rrjetet sociale.
Të dy u përgjigjën brenda gjysmë ore. Na u dha mundësia të paguanim në Francë përpara nisjes, ose përmes një garantuesi pas mbërritjes në Angli. Dhe na u dhanë këshilla për të kërkuar azil. “Unë do t’ju ndihmoj të kaloni nga Calais në MB”, tha njëri.
“Shkoni me autobus për në Belgjikë, dhe nga atje janë dy ose tri orë (në Calais), me tren ose taksi. Kur të vijë koha për t’u nisur, do të vijnë dhe do t’ju marrin (nga hoteli)”, na thanë. “Nuk do të kesh asnjë problem”.
Një tjetër na tha se do të mbante kontakte me ne gjatë gjithë rrugës: “Unë do t’ju ndihmoj të gjeni rrugën tuaj, por është shumë e lehtë të mbërrini atje”. Ne pyetëm se çfarë të presim nga Policia kur të mbërrijmë në MB?. “Do të të arrestojnë me siguri”, tha njëri. “Duhet të kërkoni azil. Vetëm ata që nuk kërkuan azil u kthyen. Të tjerët nuk patën asnjë problem. Duhet të shpikni një arsye pse jeni këtu. Njerëzit zakonisht thonë se kanë borxhe apo probleme në përgjithësi”. Të dy e bënë udhëtimin të tingëllonte shumë i lehtë.
DËSHMI DHE FAKTE
Dëshmitarët okularë thonë se shqiptarët kishin qëndruar në një pjesë të kampit kryesor të emigrantëve në Dunkirk këtë verë.
Dhe hotelet e vegjël përreth stacionit, si “Hotel Bretagne” dhe “Le Lion d’Or”, janë kthyer tashmë në strehë për emigrantët shqiptarë: dyert e tyre të mbyllura, pa personel në dukje dhe një numër telefoni 24-orësh i fiksuar në xham. Këto janë disa nga vendet ku ndërmjetësit shqiptarë presin për klientët, duke vepruar si një lidhje “kritike” me kalimet e varkave të vogla të dominuara nga kurdët irakenë.
“Në Francë ka njerëz që të presin”, më tha një shqiptar, pasi arriti në BM, me një varkë të vogël, këtë verë.
“Të gjithë në botë e dinë se ku të shkojnë, nëse doni të shkoni në Angli”. Nga rruga jashtë stacionit të Dunkirk, ne dallojmë Kevin në dritaren e dhomës së tij të katit të dytë në “Le Lion d’Or”, teksa pi një cigare. Një ardhje e re nga Shqipëria, 20 vjeç, plot energji për udhëtimin në vazhdim. Pas vetëm disa ditësh këtu, ai tashmë ka gjetur dikë që të organizojë kalimin e tij dhe pret thirrjen për t’u larguar.
“Moti nuk është i mirë”, thotë ai. “Duhet të presim ndoshta edhe dy ditë të tjera”. Për shtetasit shqiptarë si Kevi, arritja në Francën veriore është e lehtë, ata kanë të drejtë të hyjnë në BE si turistë deri në tre muaj pa vizë. Shumica mbërrijnë me autobus ose makinë, të nxitur nga reklamat në rrjetet sociale që premtojnë ndihmë nga ndërmjetësit në terren në Bruksel, Paris, Calais ose Dunkirk.
“Të afrohen ndërmjetësit dhe t’i shkon me ofertën më të lirë”, më tha Eraldo Harlicaj, një gazetar shqiptar. Eraldo, së fundmi, ka qenë i kamufluar si emigrant për kanalin televiziv shqiptar ABC. Ai tha se shumica e ndërmjetësve shqiptarë qëndruan larg kampit kryesor të emigrantëve në Dunkirk, ku kontrollin e kanë rrjetet kurde dhe të tjera.
“Kur ishim brenda kampit, kuptuam se shqiptarët nuk kishin asnjë pushtet, në të vërtetë. Gjithçka drejtohej nga kurdët”, më tha Eraldo. “I gjithë organizimi në kamp dhe transportimi i njerëzve drejt Anglisë është bërë nga kurdët”.
Një zyrtar i lartë francez, i fokusuar në këtë fushë, konfirmoi se shqiptarët aktualisht po luajnë rolin e ndërmjetësve, duke lidhur emigrantët shqiptarë me bandat e kontrabandës kurde. Duke folur jashtë kamerave, ai tha se rrjetet kurdo-irakene drejtojnë aktualisht 80% të operacioneve me varka të vogla, por se autoritetet franceze janë të shqetësuara për mundësinë që shtetasit shqiptarë të krijojnë operacionet e tyre të pavarura, me rrezikun e konfliktit të dhunshëm midis grupeve.
Qeveria e MB-së thotë se 12,000 shqiptarë kanë mbërritur me varka të vogla këtë vit, pothuajse të gjithë të rinj që udhëtojnë vetëm.
Në Shqipëri, disa zona rreth kryeqytetit, Tiranë, po braktisen nga njerëzit. Laknasi shtrihet në rrugën e fluturimit ajror nga Shqipëria në Francë. Avionët e pasagjerëve zmadhojnë qytetin e qetë dhe të zbrazët: mbi xhaminë e tij të vogël të përshtatur nga blloqe gjysmë të ndërtuara dhe shtëpi të mbyllura; mbi kafenenë e saj të shkretë. Shitësit e dyqaneve mblidhen në rrugën e qetë për t’u ankuar se biznesi i tyre është i paqëndrueshëm. Një palë lopë mërmërisin në arë, në rrugën ende kryesore. “Janë gjithçka që më kanë mbetur, thotë pronari i tyre. Fëmijët e mi kanë shkuar në Angli”.
Banorët këtu thonë se 70% e popullsisë vendase tashmë është larguar për në MB. Dhe largimet nuk kanë të ndalur. Ka shumë vende si Laknas në Shqipëri tani. Mundësia ekonomike mbetet shtytësi kryesor. Korrupsioni është një problem sistemi dhe Eurostat tregon nga viti 2018 të ardhurat mesatare të familjeve në Shqipëri (1997 €, 1744 £), me MB, ku janë 10 herë më të larta (21,464 €).
Pse emigrantët shqiptarë po vijnë në Britaninë e Madhe?
Djali i Majlindës u nis për në Britani të Madhe një muaj më parë, me tre-katër shokë të lagjes. Majlinda nuk është emri i saj i vërtetë, po ajo ka kërkuar që të mos e ndajmë me publikun identitetin e saj. Ajo më tha se djali arriti në Dunkirk, por më pas e gjeti veten pa para për të paguar për rrugën.
“E kishte shumë të vështirë të hipte në gomone”, më tha.
“Unë u detyrova të përfshija kushëririn tim të dytë, i cili vepronte si garant në Angli. Ai ka një vizë britanike dhe është atje prej 20 vjetësh”. Ajo tha se kushëriri iu ka dërguar një foto të djalit të saj kontrabandistëve, për ta identifikuar atë.
Kur kalimi përfundoi, kontrabandistët i dërguan një foto të dytë të djalit të saj kushëririt, për t’i provuar se kishte arritur në tokën britanike. Edhe për ata që nuk kanë para për të paguar paraprakisht, ka mënyra për të kaluar.
Një shqiptar, i cili arriti në Britaninë e Madhe me një varkë të vogël disa muaj më parë, na tha se anëtarët e bandave shqiptare të drogës vepronin brenda kampit të Dunkirk. Ai ra dakord për një intervistë personalisht në Londër, me kusht që ne të mos e identifikonim në asnjë mënyrë. Ai përshkroi se iu afruan “katër ose pesë herë” rekrutuesit.
“Ata ofruan shumë gjëra, që do të paguanin për udhëtimin, se do të kishte një punë për mua (në MB), por unë nuk isha i interesuar”. Ai vlerëson se shumica e të rinjve që takoi në kampin e Dunkirk kishin planifikuar të punonin në rrjetet shqiptare të kanabisit dhe kokainës në MB. Asnjë agjenci qeveritare apo zyrtar i imigracionit nuk e ka konfirmuar këtë vlerësim.
Por, një ish-emigrant shqiptar, i cili punonte ilegalisht në Britaninë e Madhe për një dekadë, na tha se gjysma e stafit emigrant në kantierin e tij ishte joshur nga bandat e drogës që ofronin paga më të larta. Andrea Wilson, zëvendësdrejtor në Agjencinë Kombëtare të Krimit, thotë se tregu i drogës në MB është një tërheqje e rëndësishme për njerëzit që do të vijnë.
“Kemi parë raste të trafikimit, raste kur njerëzit janë me borxhe”.
“Ata kanë ardhur për të shlyer koston e udhëtimit të tyre në MB. Ata janë viktima të trafikimit dhe ne e marrim skllavërinë moderne shumë seriozisht”. Por, ka pak strukturë të organizuar për vetë rrjetet e kontrabandës së njerëzve.
“Ndërsa te droga apo armët e zjarrit, ju shihni një strukturë hierarkike me një drejtues në krye, në migrimin e organizuar, ne shohim shoqëri të ngushta, rrjete të lirshme, ku individët vihen në kontakt përmes rrjeteve sociale – gjë që e bën atë shumë sfidues”.
Shqipëria ka pranuar të ripranojë me shpejtësi shtetasit, të cilëve u refuzohet e drejta për të qëndruar në MB dhe ka dërguar staf për të ndihmuar policinë kufitare britanike.
Por, Kryeministri i vendit, Edi Rama, më tha se rrjetet që operonin në Francën veriore ishin të natyrës ndërkombëtare dhe se kishte një kufi për atë që qeveria e tij mund të bënte për t’i trajtuar ato.
“Kanali nuk është gjeografikisht dhe politikisht nën përgjegjësinë e qeverisë shqiptare. Vendet e origjinës nuk duhet të thirren në momentin që problemi është në gazeta. Është shumë e lehtë të jesh kryeministër britanik dhe të dalësh në TV të tregosh muskujt dhe të tregosh Shqipërinë dhe shqiptarët”.
Rrjetet shqiptare të kontrabandës me njerëz kanë ekzistuar në Francë shumë kohë përpara se të fillonin kalimet me varka të vogla. Për dekada, ndërmjetësit shqiptarë në Francë dhe Belgjikë i fshehën bashkatdhetarët e tyre brenda kamionëve të nisur për në MB.
Investimi masiv i MB dhe Francës në forcimin e sigurisë në portet e trageteve e ka bërë atë rrugë më të vështirë dhe më të shtrenjtë. Kalimet me varka kushtojnë më pak se gjysma e çmimit të kalimit me një kamion dhe mediat sociale janë plot me dëshmi nga ata që e kalojnë atë. Çdo ardhje e re frymëzon një tjetër për të filluar. Majlinda ka dëgjuar për djalin e saj. Ai është jashtë paraburgimit dhe jeton në një hotel.
“Ai u largua për një jetë më të mirë”, tha ajo.
“Por, ka sakrifica. Ne jemi në borxh tani për të kthyer paratë që kemi marrë hua”. Djali i vogël i Majlindës, 14 vjeç, tashmë po planifikon udhëtimin e tij. Historia e vëllait të tij, me rrezikun dhe borxhin, është shndërruar në ujërat e Kanalit në një mundësi joshëse. Çdo kalim i suksesshëm është një fije e padukshme që tërheq mendjen e shqiptarëve në atdhe.
