“Apolitical” shkrim për Tiranën: Kryeqyteti shqiptar model për projektimin e qyteteve të...

“Apolitical” shkrim për Tiranën: Kryeqyteti shqiptar model për projektimin e qyteteve të ardhshme

390
0

Pas prestigjiozes britanike “The Guardian”, revista e njohur “Apolitical” i ka kushtuar një artikull të veçantë Tiranës si një qytet model edhe për shumë qytete të tjera në botë për mënyrën se si po projektohet e ardhmja e tij duke vendosur në qendër fëmijët. Teksa përqendrohet në përshtatjen e qytetit me fëmijët, “Apolitical” thekson se administrata e Veliaj ishte në gjendje të ringjallte një ndjenjë optimizmi dhe krenarie qytetare. Më tej sqarohet se lagjet përreth zonave të reja të parkut të projektuara dhe të vendosura posaçërisht për fëmijët, panë nivele shumë më të ulëta të vandalizmit dhe familjet që kishin lëvizur jashtë vendit filluan të kthehen për të kaluar verën e tyre në Tiranë.

Artikulli nënvizon më tej se ashtu sikurse Tirana, edhe shumë qytete në mbarë botën po kuptojnë tani se planifikimi dhe drejtimi i qyteteve të tyre për fëmijët mund të ndihmojë të përballojnë sfidat e mëdha me të cilat do të përballen në dekadat e ardhshme. Duke cituar kryebashkiakun e Tiranës, revista e njohur  “Apolitical” thotë se politikanë si Veliaj, të cilët janë të angazhuar për fëmijët në qytetet e tyre, besojnë se kjo strategji mund të përmirësojë kushtet e jetesës të të gjithë qytetarëve.

Dëshironi të provoni qytetin tuaj të ardhshëm? Projektojeni atë për banorët më të rinj!

Në vitin 2015, Erion Veliaj vendosi të provojë diçka të ndryshme me qytetin e tij. Kryebashkiaku i zgjedhur i kryeqytetit shqiptar me 53.6% të votave,  filloi të organizonte takime të rregullta mes fëmijëve të  kryeqytetit dhe stafit të tij. Një herë në muaj, nxënësit e shkollave të mesme u ftuan për të “mbikëqyrur” administratën e lartë dhe që zyrtarët publikë të njiheshin me dëshirat e kërkesat e tyre për qytetin. “Sapo administrata filloi të fokusohej tek fëmijët – një e treta e popullsisë sonë – një e treta e kohës sonë, një e treta e përpjekjeve tona, një e treta e vendimmarrjes dhe e të menduarit, me të vërtetë e ndryshoi qytetin”, tha Veliaj. “Qytetet shpenzojnë aq shumë para për të ftuar arkitektët dhe planifikuesit urbanë dhe për të gjetur gjëra që janë jashtë funksionit. Ato krijojnë infrastrukturë të madhe,  por aty nuk ka jetë. ”

Duke u fokusuar në përshtatjen e qytetit me fëmijët, administrata e Veliaj ishte në gjendje të ringjallte një ndjenjë optimizmi dhe krenarie qytetare. Lagjet përreth zonave të reja të parkut të projektuara dhe të vendosura posaçërisht për fëmijët, panë nivele shumë më të ulëta të vandalizmit dhe familjet që kishin lëvizur jashtë vendit filluan të kthehen për të kaluar verën e tyre në Tiranë. Shumë qytete në mbarë botën po kuptojnë tani se planifikimi dhe drejtimi i qyteteve të tyre për fëmijët mund t’u ndihmojnë atyre të përballojnë sfidat e mëdha me të cilat do të përballen në dekadat e ardhshme. “Ndërhyrjet miqësore ndaj fëmijëve mund të jenë shumë të efektshme për të udhëhequr ndryshimin katalitik”

“Qytetet e gjalla: Projektimi për Fëmijët Urbane”, një raport i ri i hartuar nga planifikuesit dhe arkitektët nga firma Arup, sjell rastin e dizajnit urban të fokusuar tek fëmijët. Duke planifikuar veçanërisht zhvillimin urban për fëmijët, qytetet mund të dalin me zgjidhje afatgjata të nevojshme për t’u përballur me çështjet që do të sfidojnë qytetet në dekadat e ardhshme: ndotja, mbipopullimi, ndryshimet klimatike dhe pabarazia. “Ndërhyrjet miqësore ndaj fëmijëve mund të jenë shumë të efektshme në drejtim të ndryshimeve katalitike,” tha Samuel Williams, një arkitekt peizazhor në Arup dhe një nga autorët e raportit. “Eksperimentet dhe veprimet nga poshtë lart mund të ndihmojnë për të kapërcyer rezistencën ndaj ndryshimeve dhe për të ndërhyrë ndërhyrje të përkohshme në zgjidhje të përhershme”.

“Qytetet Alive” mbledh studime të rasteve nga e gjithë bota për të treguar se si planifikimi i përqëndruar tek fëmijët mund të përmirësojë mjediset urbane për të gjithë qytetarët. Duke parashikuar se si vendimet për transportin ose infrastrukturën ndikojnë në mënyrën se si fëmijët jetojnë në qytet, autorët sugjerojnë që planifikimi urban mund të bëhet më i qëndrueshëm dhe më efektiv. “Shumë vende po bëjnë punë vërtet interesante, në mbarë botën dhe kjo reflektohet në studimet tona të rasteve”, tha Williams. “Pas një eksperimenti një mujor që shndërroi një lagje të brendshme të qytetit të Suwonit, Koresë së Jugut, në një zonë pa makina, banorët votuan për të imponuar kufizime të shpejtësisë, kontrollet e parkimit dhe fundjavave pa makina përtej skemës pilot. Duke u fokusuar në shembuj nga një gamë e gjerë kontekstesh, autorët synojnë të tregojnë zbatueshmërinë e një përqasjeje të përqëndruar tek fëmijët në çdo vend, pavarësisht nivelit të zhvillimit të tij.

 

“Ka shumë kontekste të ndryshme, secila me çështjet dhe pengesat e tyre”, tha Williams. “Ato që kemi identifikuar si më të zakonshmet janë trafiku dhe ndotja, rritja e lartë e shtrirjes, frika sociale rreth perceptimit të krimit, të huajve dhe aksidenteve, qasja e papërshtatshme dhe e pabarabartë në hapësirat e gjelbra të qytetit dhe në sferën publike dhe mungesa e tolerancës ndaj fëmijëve , veçanërisht adoleshentët të cilët shpesh shikohen negativisht. ”

 

“Nëse ndërtoni pa ta, ata nuk do të vijnë”

 

Planifikimi për fëmijët shpesh e bën qytetin më të mirë për të gjithë. Autorët fokusohen në ndërtimin e një “infrastrukture fëmijësh” që shkon përtej hapësirave të veçanta dhe të aneksuara për fëmijët dhe përpiqet të kuptojë se si një fëmijë jeton në të gjithë qytetin. Duke e marrë këtë perspektivë, shumë prej rasteve studimore kanë gjetur se kanë përmirësuar qytetet për të gjithë banorët e tyre.

 

“Kjo ka të bëjë kryesisht me vetëdijen,” tha Williams. “Ne po e shtrijmë ‘infrastrukturën e fëmijëve’ si atë që një qytet duhet të zbatojë dhe të japë. Kjo është për të drejtuar  bisedën nga terrenet e lojërave, dhe për të rikonceptuar se si është një qytet punon për fëmijët. Si një qasje, ajo duhet të integrohet në planifikimin, hartimin dhe menaxhimin e projekteve që nga fillimi “.

 

“I gjithë koncepti “ndërtoje dhe ata do të vijnë” nuk është domosdoshmërisht i vërtetë,” tha Veliaj, nisur nga përvoja e tij në Tiranë. “Sepse nëse e ndërtoni pa ta, ata nuk do të vijnë”.

 

“Qytetet mund dhe duhet të jenë vende fantastike për t’u rritur”

 

Me këtë ndërgjegjësim në vend, mund të ndërmerren hapa praktikë. “Ne rekomandojmë një sërë veprimesh duke përfshirë hapat e parë dhe përfitime të shpejta. Primare për qytetet është që të krijojë përqasjen e një kampioni miqësor për fëmijët. Ky është dikush që mund të aksesojë nëpër të gjithë departamentet, duke kërkuar mundësi që gjërat të funksionojnë më mirë për fëmijët “.

 

Politikanë si Veliaj, të cilët janë të angazhuar për fëmijët në qytetet e tyre, besojnë se kjo strategji mund të përmirësojë kushtet e jetesës të të gjithë qytetarëve. Mund t’i fuqizojë qytetarët që të bëjnë ndryshimet e tyre dhe të mendojnë në mënyrë kritike për përpjekjet që mund të bëjnë vetë.

 

“Fëmijët e mi, Theo 6, Ivy 3, aktualisht janë duke u rritur në Londër,” tha Williams. “Ndërsa ka problemet e saj – kryesisht trafiku dhe ndotja e ajrit, qasja që u jep atyre në diversitet, natyrë dhe kulturë është e madhe. Duke përshkuar një rrugë lojërash (një herë në muaj) ne kemi njohur shumë fqinjët tanë, dhe fëmijët tani kanë disa miq në të njëjtën rrugë. Qytetet mund dhe duhet të jenë vende fantastike për t’u rritur. ”