Studiuesi italiane Lucia Nadin,pretendon se ka zbuluar një testament që dëshmon se Aleksandri i Madh “është pinjoll i farës ilire”.
Zotri William Woodthorpe Tarn, nga Akademia Britanike, e konsideruar në mbarë botën si veprën përfundimtare të shkruar për Aleksandrin e Madh, deklaron në paragrafin fillestar të librit të tij Aleksandri i Madh që “Aleksandri nga babai i tij (Filipi II) dhe ndoshta nga nënë (Olymbia) Ilire, d.m.th. Shqiptar,nga gjaku! ”*
Gjatë vizitës së Rose Wilder Lane në Shqipëri në vitin 1921 që rezultoi në botimin në vitin 1923 të librit të saj Peaks of Shala, ajo dëgjoi këto renditje mjaft të jashtëzakonshme të historisë gojore shqiptare për Aleksandrin e Madh nga një plak shqiptar:
“Kishte në atë kohë dy kryeqytete të mbretërisë së bashkuar të Maqedonisë. Ka qenë Pela, midis Salonikës dhe Manastirit, dhe ka qenë Emadhija **, kryeqyteti i vjetër, i shtrirë në luginën e cila tani është Mati (një pllajë e lartë dhe pjellore në veri të Tiranës, afër bregdetit të veriut të Shqipërisë – ED).
“Babai i Aleksandrit, Filipi i Dytë, kishte shtëpi të mëdha si në Pela ashtu edhe në Emadhi, dhe përpara se të lindnin Leka i madh Madh, nëna e tij la Pelën dhe u kthye në kryeqytetin origjinal, Emadhi. Ishte atje që Leka i Madh lindi, dhe atje ai jetoi derisa ai ishte jashtë djepit dhe hipi mbi një kalë, kur ai zbriti për herë të parë në Pela për të parë babanë e tij që erdhi nga qyteti për të takuar dhe për të parë djalin e tij për hera e parë
“Filipi i Dytë ishte shumë krenar për djalin e tij dhe krenarinë e tij e çoi atë te një mbreti i mirë dhe të mençur. Ai tha që do t’i bënte Lekën e Madh mbret të botës, dhe kjo ishte mjaft mirë, por ai mendoi se ai do të ishte mbreti i botës dhe një njeri duhet të ketë mësuar më shumë se ai vetë.
Legjislacioni i të gjithë pleqve që kanë shikuar rrugët e botës e dinë që të jesh i fortë dhe i pamëshirshëm do ta bëjë një njeri të fuqishëm, por të mësohet e bën një njeri të mbushur me ëndrra dhe hezitime.
“Në krenarinë dhe verbërinë e tij, Filipi i Dytë dërgoi në Greqi një shqiptar që kishte mësuar rrugët e Grekëve dhe që i kishte dhënë djalit të mësonte libra. (Emri i shqiptarit) ishte Aristoteli, dhe ai erdhi nga një familje fisesh të Ajeropit, babai i tij kishte shkuar në një fshat në Maqedoni dhe u bë një tregtar atje.
Duke qenë i pasur, ai dërgoi djalin e tij, i cili ishte i dhënë pas mendimit dhe jo veprimi, për të mësuar mënyrat greke të të menduarit. Dhe ishte pikërisht ky njeri që u soll nga Filipi i Dytë për të mësuar të birin. ”***
* P 1, ALEXANDER I MADH, W.W. Tarn, Beacon Press, Boston, 1956
** “Emadhija” do të thotë në shqip “qyteti i madh”
*** PP 184, 186, 187, PEAKS OF SHALA, Rose Wilder Lane. Harper Brothers & Publishers, New York & London, 1923
Kjo hyrje ishte e postuar në Kulturë dhe histori, Infobits dhe etiketuar alexander madhështor, kulturë, histori, infobits më 8 dhjetor 2008 nga Van Christo.
