Sapo hyn në Alberobello, në provincën e Barit, ajo që të bie menjëherë në sy është zona monumentale Trulli, një zonë e mbushur me ndërtime tipike që në shekullin e 14. E Mirembajtur dhe e quajtur zone monumentale, ky qytet vizitohej nga mijera turiste nga e gjithe bota. Nje qytet, ku nuk mungonin as tabelat ne gjuhen shqipe. Në qytetin Alberobello, të gjithë rrethet përmbajnë përqendrime të dendura të trulli. Epoka e artë e trullit ishte shekulli i katëmbëdhjetë, sidomos dekadat e tij të fundit, të cilat u shënuan nga zhvillimi i verës në rritje. Një trullo (shumës, trulli) është një kasolle tradicionale apuliane e thatë me një çati konike.
Stili i tyre i ndërtimit është specifik për Luginën e Itria, në zonën Murge të rajonit italian të Pulias. Trulli në përgjithësi u ndërtuan si strehimore të përkohshme në terren dhe depo ose si banesa të përhershme nga pronarët e vegjël ose punëtorët bujqësorë.
Historia e ndertimeve
Alberobello – Ingresso di un trullo Trulli i parë u shfaq në epokën parahistorike; ata tashmë ishin të pranishëm në vendbanim në luginën e Itria. Tholos, ndërtimet tipike të përdorura për të varrosur të vdekurit, gjithashtu filluan të përhapeshin në të njëjtin territor. Megjithatë, trulli më i vjetër që njohim sot është në Alberobello, që daton në shekullin e 14-të: në këtë periudhë ajo që dukej si një tokë e pabanuar u caktua në pronësinë e parë të Count of Conversano nga Robert d’Anjou, Princi e Tarantos dhe pastaj mbretit të Napolit nga viti 1309 deri më 1343.
Pjesa e tokës u dha si shpërblim për fisnikun e ri Anjou për shërbimin e tij gjatë kryqëzatave. Menjëherë pas kësaj, zona u ripopullua me vendbanime të tëra feudale, të transferuara nga afër (si ajo e Noci). Sipas disa hulumtimeve, megjithatë, vendbanimet rurale ishin rritur tashmë rreth vitit 1000, në të dy anët e një lumi që tani rrjedh nën tokë. Habitatet u rritën gradualisht në fshatra, më vonë të quajtur Aja Piccola dhe Monti.
Ndërtimi i murit të thatë të trullo, pa llaç u imponua për banorët e rinj në mënyrë që ata të mund të çmontonin strehëzat e tyre me ngut: një mjet efikas për të shmangur taksat mbi vendbanimet e reja nën Mbretërinë e Napolit dhe sigurisht një mënyrë e mirë për të penguar zotërinjtë e padisiplinuar .
Sidoqoftë, shumica e historianëve pajtohen se kjo teknikë e ndërtimit ka ardhur për shkak të kushteve gjeografike të zonës, të bollshme me gëlqerorët që ne shohim tani në këto ndërtime. Rreth pjesës së mesme të shekullit të 16-të, komuniteti i Monit ishte tashmë i pushtuar nga rreth 40 trulli, por vetëm rreth vitit 1620 Alberobello mori fizionominë e një vendbanimi që ishte i pavarur nga Noci fqinjë. Ajo numëronte një popullsi prej 3,500 në fund të shekullit të 18-të. Në 1797, fshati mori titullin “Qyteti Mbretëror” nga Mbreti i Napolit, Ferdinand IV de Bourbon. Qyteti rrjedh nga emri i saj latin fraza silva arboris belli, që është “druri i pemës së luftës”.
Pergatiti: Eglantina Alliaj