Nga 1 Janari 2025, anijet që lundrojnë në Mesdhe (dhe rrjedhimisht në Adriatik) do të duhet të kenë më pak se 0,1% lëndë djegëse squfuri, ndërsa kufiri global është 0,5% – deklarata do të ketë një ndikim të madh në ndotjen e ajrit dhe si rrjedhojë në shëndet dhesituatën socio-ekonomiketë rajoneve bregdetare.
Takimi i rregullt i Palëve Kontraktuese të Konventës për Mbrojtjen e Mjedisit Detar dhe Zonave Bregdetare të Mesdheut (Konventa e Barcelonës) u mbajt Konferenca e 22-të e Palëvenë Antalia, Turqi, me protokollet e kombeve dhe organizatave joqeveritare. Përveç rishikimit të progresit të Planit të Veprimit për Mesdheun dhe zbatimit të Konventës së Barcelonës gjatë dy viteve të fundit, u morën vendime për një sërë çështjesh të rëndësishme të zhvillimit mjedisor dhe hapësinor, duke përfshirë deklaratën e Mesdheut në tërësi për oksidet e squfurit. Kjo e fundit përfaqëson në këtë mënyrë arritjen më konkrete rajonale të zbatimit të Marrëveshjes së Parisit për Klimën dhe konkluzioneve të Konferencës së Kombeve të Bashkuara për Ndryshimet Klimatike të vitit të kaluar në Glasgow.
Vendet anëtare të EUSAIR-it (Serbia dhe Maqedonia e Veriut nuk janë palë të Konventës së Barcelonës) mbështetëntë gjitha përmbajtjet e miratuara në Konferencën e 22-të të Palëve(COP 22)dhe u angazhuan për zbatimin e dispozitave, duke konfirmuar rëndësinë e forcimit të bashkëpunimit për një mjedis dhe ekonomi të shëndetshme, duke marrë parasysh specifikat mjedisore të Mesdheut. Gjithashtu, kjo e fundit është një prioritet i shtyllës së cilësisë së mjedisit në kuadër të Strategjisë së BE-së për vendet e EUSAIR nëRajonin Adriatik dhe Jon ose programit evropian transnacionalInterreg ADRION, kështu që përfaqësuesit e saj prezantuan arritjet e Protokollit për Menaxhimin e Integruar të Zonës Bregdetare dhe Planifikimin Hapësinor Detar. Këto i dedikohen arritjes së objektivave të ekonomisë blu dhe turizmit të qëndrueshëm, si dhe projekteve konkrete të zbatimit për punë të gjelbra në një mjedis më të shëndetshëm.
Megjithatë, rrugëtimi drejt shpalljes nuk ishte e lehtë, pasi Egjipti e pengoi vendimin. Pak para përfundimit tëKonferencës së 22-të të Palëve, Egjipti hoqi bllokadën pas bisedimeve me anëtarët e Komisionit Mesdhetar për Zhvillim të Qëndrueshëm, të kryesuar nga Dr. Mitja Bricelj, gjithashtu koordinator për cilësinë mjedisore të grupit tematik drejtues në kuadër të strategjisë EUSAIR.
Dhe çfarë do të thotë në praktikë shpallja e Mesdheut në tërësi një zonë për kontrollin e emetimeve të oksidit të squfurit nga anijet? Shtetet palë në Konventën e Barcelonësme mbështetjen e Qendrës Rajonale të Reagimit ndaj Ndotjes për Mesdheun, do të koordinojnë tani procesin e paraqitjes së një propozimi për shpallje në Organizatën Ndërkombëtare Detare me hyrje në fuqi më 1 janar 2025 dhe rrjedhimisht edhe në Adriatik), më pak se 0,1% squfur, ndërsa kufiri i lejuar globalisht është 0,5%. Aktualisht, ekzistojnë katër zona të tjera të kontrollit në botë për emetimet e oksidit të squfurit nga anijet, përkatësisht Deti Baltik, Deti i Veriut, Amerika e Veriut dhe Karaibet.
###
Mbi strategjinë e EUSAIR
EUSAIR është një strategji e BE-së për rajonin Adriatik dhe Jon, i cili adreson sfidat e përbashkëta të rajonit dhe forcon angazhimin e palëve të interesuara për kohezionin ekonomik, social dhe territorial. Strategjia u miratua nga Komisioni Evropian në vitin 2014, duke e bërë atë strategjinë e tretë makro-rajonale në BE që përfshin nëntë vende: Greqi, Kroaci, Itali, Slloveni, Shqipëri, Bosnje dhe Hercegovinë, Mal i Zi, Serbi dhe nga viti 2020 edhe Maqedoninë e Veriut. Ai bazohet në katër shtylla tematike: rritja blu, lidhja e rajonit, cilësia mjedisore dhe turizmi i qëndrueshëm. Sllovenia, së bashku me Bosnjën dhe Hercegovinën, koordinojnë shtyllën e Cilësisë së Mjedisit, ndërsa Bashkia e Izolës si partner slloven i projektit EUSAIR Facility Point kryen detyrat e sekretariatit për këtë shtyllë. Objektivat janë përmirësimi i cilësisë së jetës në brigjet e detit të përbashkët, ruajtja e biodiversitetit dhe administrimi më i mirë i pellgjeve lumore nëpërmjet rregullimeve konkrete dhe zbatimi i regjimeve të bazuara në respektimin e shërbimeve të ekosistemit në tokë, në bregdet dhe në det në rajonin Adriatik dhe Jon. Më shumë informacion mund të gjeni në adresën: https://www.adriatic-ionian.eu/about-eusair/pillars/green-pillar/.
Punonjëse për median
Marija Mardonovic│ marija@the-events.si │+386 41 675 790